Kenniscentrum Wonen-Zorg: Heb je al een scenario voor je laatste levensfase?

Gastblog door Hugo Versteeg

Voor sommige mensen uit mijn generatie (1938) wekt 'woongroep' gemengde en nostalgische gevoelens zoals: "Dat hoeft voor mij (gelukkig) niet meer maar het was allemaal wél vreselijk leuk." Bij een vraag aan enkele lotgenoten naar hun woonwensen in hun laatste levensfase, hadden zij inmiddels de volgende prioriteiten opgesteld: voor alles privacy; een plekje voor je zelf; het recht om 'nee' te mogen zeggen en tenslotte toch ook wel de behoefte om dingen met en voor elkaar te doen, zo lang mogelijk 'zinvol' bezig te zijn.

Hoe prettig het ook is om in de verkennende eerste fase van je leven nieuwe mensen intiem te leren kennen, je gaat toch een weg waar je steeds meer 'op jezelf' gaat leven. De gemeenschappen waarin je opgroeit en gevormd wordt, tussen school en eigen gezin, worden met de tijd steeds exclusiever en kleiner. Tot je ergens midden in je leven merkt dat je er in moeilijke situaties vaak 'helemaal alleen' voor staat.

Is dit nou alles?
Bij dat levensmidden horen ook gevoelens als: "Is dit nou alles? Moet ik écht nog 25 jaar op die manier verder?". Zo'n gewaarwording leidt af en toe tot een echt crisis-gevoel. Sommigen lossen het op door het zoeken van een nieuwe baan of levenspartner, anderen zien hun rol in de samenleving groeien van een lerende naar een coachende, van een ontvangende naar een schenkende.

Maar er is nóg iets interessants aan die tweede helft van het leven. Zeker wanneer de kinderen uit huis zijn, ontstaat er behoefte aan een nieuwe, zelfgekozen gemeenschap van vrienden, lotgenoten of gelijkgestemden, waarmee je wel oud zou willen worden. Misschien begin je een bridge- of wandelclubje, dat soms kan uitgroeien tot iets als een 'lotgenootschap-door-dik-en-dun'.

Zolang je mobiel genoeg bent om al die vrienden regelmatig te ontmoeten is er niets aan de hand. En zolang je de zekerheid had dat, als je niet meer alleen verder kon, 'ze' het wel voor je zouden oplossen (je had daar immers je hele leven premies voor betaald) was er niets mis met zo lang mogelijk in je eigen huis te blijven wonen.

Einde solidariteit verzorgingsstaat
Maar eerder dan we hadden verwacht is er een einde gekomen aan de solidariteit van de verzorgingsstaat. Iedereen kan uitrekenen dat 'ze', de samenleving, hoogstens - mogen we althans hopen - in staat zal zijn om ons op een menswaardige manier fysiek net in leven te houden. Laat staan dat 'ze' toekomen aan vragen als een 'prettig', 'vervuld' of 'zinvol' leven.

Zo'n zoektocht voorbij het individualisme, naar de onmisbare nieuwe vormen van solidariteit, naar wat je wél en wat je beslist niet samen zou willen en kunnen doen, ligt aan de basis van een experimenteel voorbeeld-project van de vereniging 'De Derde Fase'. Samen met andere bewoners-verenigingen en enkele ondernemers, realiseert die een woon-werkgemeenschap aan het Ubuntuplein in Zutphen.

Op een ander moment en plaats meer over de hobbels, vragen en valkuilen die je in zo'n proces van idee (2004) tot oplevering (2015?) allemaal tegenkomt. Of kom op 3 april naar het congres 'Lokale Kracht: méér power in wonen, welzijn en zorg'

Meer informatie

Door Hugo Versteeg, Bestuurder 'Externe Betrekkingen' bij Coöperatie Ubuntuplein Zutphen

dinsdag 26 maart 2013

Heb je al een scenario voor je laatste levensfase?