Als studente heb ik ruim vijf jaar lang op de vrijdagmiddag vrijwilligerswerk gedaan bij De Hogeweyk, toenmalig verpleeghuis Hogewey in Weesp. Daar is mijn fascinatie voor mensen met dementie en vooral mijn bewondering voor mantelzorgers, vrijwilligers én zorgpersoneel ontstaan. Ik kreeg een kijkje in de wereld van dementie(zorg) en zag hoeveel verdriet er is en pijn, maar ook dat er vele mooie, ontroerende en fijne momenten zijn.
Het aantal mensen met dementie neemt toe, dus steeds meer mensen zullen een (thuiswonend) familielid of kennis krijgen met dementie. Dat geldt ook voor kinderen. Bijzonder contact blijft mogelijk met dierbaren die dementerend zijn. Dat wilde ik beschrijven, juist over/voor kinderen, die vaak natuurlijk en op hun eigen wijze omgaan met ziekten. Dus op een dag, toen ik urenlang in de trein zat, heb ik pen en papier gepakt en ben ik gaan schrijven. Al schrijvende besefte ik dat ik nóg meer actuele boodschappen kwijt wilde in het verhaal, bedoeld voor jong en oud.
Zichtbare participatie
Zo vind ik het belangrijk te laten zien dat ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond midden in de maatschappij staan. Oudere migranten doen actief mee. Zij zetten zich veelvuldig in voor de eigen gemeenschap, maar steeds vaker ook buiten de eigen gemeenschap. Dit is niet altijd even zichtbaar. Het is wel zo dat oudere migranten wat hindernissen ondervinden bij het participeren. Zo hebben zij minder financiële middelen, lopen soms tegen taalbarrières aan, ervaren een slechtere gezondheid en wonen in kwalitatief minder goede woningen. In het kader van het ‘EU Year of Active Ageing and Intergenerational Solidarity’ is het belangrijk dat organisaties - zoals gemeenten en aanbieders van wonen, zorg en welzijn - deze hindernissen in samenwerking met migranten(organisaties) beperken of liever nog opheffen.
Vegetarische woongemeenschap
Ook wil ik graag laten zien dat de diversiteit aan woonvormen toeneemt. Maar niet iedereen is op de hoogte van het aanbod. En daar ligt wederom een taak voor gemeenten, aanbieders en consumentenorganisaties. De Spaanse oma uit mijn verhaal gaat verhuizen naar een woongemeenschap voor vegetarische ouderen. Het aantal woongemeenschappen neemt toe. Ook deze gemeenschappen zijn divers van karakter, soms zijn zij op basis van leefstijl gevormd, soms op basis van culturele achtergrond en soms zijn er gemeenschappen van meerdere generaties samen. Het is fijn dat mensen kunnen kiezen hoe en met wie zij ouder willen worden. Steeds vaker denken burgers hier tijdig over na. Zij nemen soms zelf het initiatief. Eenvoudig is dit niet en er is veel geduld voor nodig. Maar de trend zet zich door.
Dementie-vriendelijke dorpen
De opa in het verhaal verhuist naar een kleinschalige woonvorm voor Zuid-Europese mensen met dementie. Juist mensen met dementie vinden het vaak prettig te wonen met mensen die de taal en cultuur kennen. De tweede taal raakt als eerste verloren voor mensen met dementie. Zij grijpen dan vaak terug op de oorspronkelijke taal. Dan is het fijn als personeel en medebewoners dit begrijpen.
Het aantal mensen met dementie neemt toe van 250.000 nu tot 500.000 in het jaar 2050. Een groot deel van hen zal lang thuis blijven wonen, zeker gezien de huidige en komende wet- en regelgeving. Een goede woning en woonomgeving is nodig. Brabant experimenteert nu met dementie-vriendelijke wijken en dorpen, zoals Hoogeloon. Dat is al een goed begin om voorbereid te zijn op deze groeiende groep. Ik hoop op meer kennis over dementie, meer cultuur-sensitieve zorg, meer begrip voor mensen met dementie en meer steun voor alle mantelzorgers en vrijwilligers. Samen zoeken naar ‘de juiste snaar’ zodat kwetsbaren samen met hun naasten, met hulp van vrijwilligers en met -waar nodig- professionele ondersteuning zo prettig mogelijk kunnen leven. - 'De juiste snaar' is een kinderboek waarin de bijzondere band tussen een kleinkind en haar Spaanstalige grootouders wordt getoond. Het boekje laat op speelse wijze zien dat een kind een fijne band kan houden wanneer een familielid gaat dementeren. Het boekje is voor € 10,- te bestellen via deze link. De opbrengst van het boekje gaat naar Alzheimer Nederland.
- Een impressie van het seminar 'Meer doen met jong en oud' van 14 september j.l. leest u hier.
Door Yvonne Witter, adviseur bij het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg. Binnen het Kenniscentrum richt zij zich op de thema's: klantparticipatie, woonvariaties, kleurrijk wonen, welzijn en zorg en buur(t)projecten. 